بررسی جلوه های گذار دوم جمعیتی در دو منطقه ? و ?? شهر تهران

تحقیق حاضر به بررسی برخی از جلوه های مهم گذار دوم جمعیت در منطقه دو و هجده شهر تهران به عنوان نمایندگان مناطق بالا و پایین شهر تهران، پرداخته است. نمونه آماری زنان ازدواج کرده ای که حداقل پنج سال از زمان اولین ازدواج آن ها سپری شده است، می باشد. جهت جمع آوری اطلاعات مورد نیاز با توجه به فرمول نمونه گیری، نمونه ای با حجم 384 نفری انتخاب و با استفاده از مصاحیه ساخت مند اجرا گردیده است. جهت بررسی جلوه های گذار دوم جمعیت، نظریات ون دکا، لستاق و سولسونا در رابطه با گذار مطرح و در نهایت با توجه به جامعیت بیشتر نظریه ون دکا، این نظریه انتخاب و فرضیات تدوین و به آزمون گذاشته شد. از نظر ون دکا متغیرهایی نظیر افزایش میزان طلاق، تمایل به بی فرزندی قطعی، افزایش سقط جنین و... از جلوه های مهم ورود به گذار دوم جمعیتی است که هر کشوری که این متغیرها را در خود تجربه می نماید وارد این دوره ی جمعیتی شده است و کشورهایی که برخی از این ها را دارند در حال ورود به گذار محسوب می شوند. در این تحقیق با استفاده از نمونه گیری خوشه ای با زنان مورد نظر مصاحبه به عمل آمد که جمع آوری داده ها، نتایج ذیل را به همراه داشته است: نتایج حاصل از اجرای آزمون های مختلف نشان داد که، شهر تهران به صورت کامل وارد گذار دوم جمعیت نشده اما در برخی جنبه ها به گذار ورود داشته است، چرا که در اغلب متغیرهای مورد بررسی میانگین این متغیرها کمتر از متوسط بوده و تنها در دو متغیر افزایش تمایل به طلاق (32/3) و کاهش میزان اجباری بودن ازدواج (31/2) شاهد تغییرات قابل توجه می باشیم. در سایر متغیرها نظیر تمایل به بی فرزندی، سن ازدواج، تمایل به سقط جنین و... شاهد افزایش های مطرح شده در نظریات ون دکا نمی باشیم. البته شایان توجه می باشد که برخی از متغیرها در دو منطقه تفاوت چشمگیری داشته است به طوری که در متغیرهای استفاده از ابزارهای پیشگیری، تمایل به طلاق و...، منطقه دو که از مناطق پیشرفته شهر تهران می باشد در مرتبه ی بالاتری نسبت به منطقه 18 که از مناطق کمتر توسعه یافته است، قرار دارد. با این تفاوت به نظر می رسد با پیشرفت کشورمان سایر شهرها نیز به مانند منطقه دو تهران در این متغیرها رشد چشمگیری پیدا خواهد نمود و به عبارتی این تغییر یعنی ورود کشورمان به گذار دوم جمعیتی با توجه به وضعیت روبه رشد کشور و همچنین تغییرات تدریجی نظیر استفاده از ابزارهای پیشرفته پیشگیری از بارداری، افزایش روابط جنسی خارج از چارچوب خانواده و... بایستی سیاست گذاران ارشد جمعیتی تدابیر مناسبی جهت مقابله و کاهش اثرات سوء ورود به این گذار اندیشیده و راهکارهای آن را عملی نمایند.